‘Een paard maakt veel los in mensenharten’
,,Mits het juist wordt begrepen en wordt ingezet, is coaching met paarden zeer helder uit te leggen. ” Dat zegt Rosa van Veen, voorzitter van de Vereniging Paarden Coaching Nederland (V-PCN). ,,Het probleem is dat nog niemand de definitie duidelijk weet uit te leggen of helder naar buiten brengt.” Spiegelen met paarden klinkt mooi, maar wat er nu eigenlijk gebeurt is en blijft daarmee onduidelijk. Haar collega Olga Hartman, Secretaris bij de V-PCN is het daarover eens en voegt toe: ,,Om het verantwoord en resultaatgericht te houden moet men het ‘vak’ juist begrijpen. Wij voelen de taak als vereniging dit te doen en de belangen te behartigen voor ons werkveld.”
Rosa van Veen vindt dat het tijd is voor een heldere uitleg. Er zijn veel misverstanden in de wereld. Zij zegt: ,,Coachen met paarden bestaat nog maar een kleine twintig jaar, dat is onvergelijkbaar met psychologisch werk dat al meer dan driehonderd jaar bestaat. Het vak heeft de eerste jaren tijd nodig gehad om te groeien. Nu is het tijd de definitie van wat de paardencoaches doen, helder te formuleren. Anders begrijpt niemand er wat van.”
Zomergasten
Een voorbeeld van onjuiste interpretatie over coachen met paarden was onlangs te horen en te zien op de nationale televisie. Hoogleraar kinder- en jeugdpsychiatrie Robert Vermeiren was op 1 augustus 2021 te gast in VPRO Zomergasten. Vermeiren gaf een boeiende inkijk over zijn vakgebied en deed daarbij ook uitspraken over de decentralisatie van de gezondheidszorg. Hij sprak daarbij zijn zorg uit over de wildgroei van ‘onzinaanbieders’ en als voorbeeld daarvan noemde hij onder meer ‘paardentherapie’.
Rosa van Veen: ,,Als Vereniging Paarden Coaching Nederland willen wij dit beeld graag nuanceren en verduidelijken. Want ook coaching met paarden wordt onder de noemer ‘paardentherapie’ geschaard bij het bredere publiek. We kregen dan ook veel reacties na de uitzending. Allereerst: coaching met paarden is geen therapie en valt ook niet onder paardentherapie. Met paardentherapie houden wij ons niet bezig dat is een ander vak.”
Rosa vervolgt: ,,Coaching met paarden wordt ingezet door een vakinhoudelijk opgeleide paardencoach. Dat wil zeggen dat de paardencoach het paard fysiek en emotioneel veilig weet in te zetten. Evenals een paardrijdinstructeur leert ook een paardencoach het ‘vak’ en kan een paardencoach zichzelf bedrijfsaansprakelijk verzekeren wanneer deze een vakinhoudelijk diploma ofwel certificaat heeft. Oog voor de fysieke veiligheid betekent ook ter bescherming van het paard en de coachee (deelnemer) handelen. Het paard moet zichzelf goed voelen en gezond zijn in de ring.”
Het welzijn van het paard speelt volgens Rosa en Olga een belangrijke rol. De paardencoach moet paardengedrag kunnen plaatsen en in kunnen spelen op een fysiekveilige setting.
Paard maakt veel los
Rosa: ,,Daarnaast moet de paardencoach een wetenschappelijk onderbouwde (coach)techniek inzetten om resultaat gericht werk af te leveren. Een regulier coachtraject met paarden zou op deze manier zeer effectief zijn en binnen één tot drie sessies een positief effect moeten hebben op het gedrag van de coachee. -De basis ligt in de interventie van de paardencoach, een wetenschappelijk onderbouwde techniek en inzet van het paard als verlengstuk van de sessie. – De rol van het paard is desalniettemin buitengewoon belangrijk. Dankzij het paard werken we veelal in een rustieke omgeving buiten, mensen voelen zichzelf getroost of geraakt door de aanwezigheid van het edele dier. Het paard oordeelt niet, het paard leidt af van de confrontatie waardoor mensen zichzelf veilig voelen en dat is de reden dat ze gaan praten. Zo zijn er talloze facetten waardoor de aanwezigheid van het paard zeer effectief werkt. Het paard maakt heel veel los in mensenharten, dat is inmiddels een feit.”
Als je het Rosa en Olga vraagt gebeurt er heel veel meer door inzet van het paard tijdens de sessies. Olga: ,,We hebben al zoveel wonderlijke gebeurtenissen gezien, het is waanzinnig. Er gebeurt zeker weten meer in de interactie tussen mens en paard, maar tot de tijd dat dit bewezen is houden wij het bij: ‘wetenschappelijke techniek van de coach en inzet van het paard als verlengstuk van de sessie’. Zo blijft het begrijpelijk en blijven we weg van ‘tovenarij’.”
Negatieve framing
De negatieve framing van paarden als dierondersteunende-interventie wordt niet alleen door Vermeiren in Zomergasten gebezigd. Ook psycholoog Laura Batstra verbaast zich in het Dagblad van het Noorden van 7 augustus 2021 over het feit dat ‘veel noordelijke gemeenten onbewezen en vaak volslagen belachelijke behandelmethodes voor kinderen vergoeden’. Ze roept gemeenten op om deze ‘wanzorg’ niet langer te tolereren. Door deze uitspraken waarbij twijfelachtige behandelingen als CREF-behandeling, Access Bars of craniosacraaltherapie worden genoemd wordt automatisch het reguliere coaching met paarden ter discussie gesteld. Rosa van Veen is stellig: ,,Voor de goede orde: wij willen als Vereniging Paarden Coaching Nederland niet geassocieerd worden met bovenstaande behandelingen en blijven daar ook ver weg van. De ferme uitspraken van Vermeiren en Batstra schaden het imago van de paardencoaching en dat is bijzonder treurig. Juist omdat er zoveel positieve resultaten met dit werk worden behaald.”
Kwaliteitskeurmerk voor Paardencoaches
Olga Hartman benadrukt dat een keurmerk de kwaliteit van het coachen accentueert. ,,Bij de inzet van een paard ten behoeve van coaching staan bij ons twee pijlers centraal: De fysieke veiligheid en de emotionele veiligheid rondom het dier. Die pijlers waarborgen wij door wetenschappelijk onderbouwde techniek toe te passen.
Wij zien toe op kwaliteit van de paardencoach en geven daarom een kwaliteitskeurmerk af. Het keurmerk geeft toegang tot aanvraag van een bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering en garandeert opname in het kwaliteitsregister van de beroepsvereniging van paardencoaching.
Voor opname in het kwaliteitskeurmerk van paardencoaches is een diploma of certificaat vanuit een opleider in de branche een pre. Wanneer de coach zijn of haar opleiding heeft behaald bij een door V-PCN geaccrediteerde opleider dan biedt dit direct toegang tot het basiskeurmerk. Bij inlevering van diploma, certificaten en het KvK-uittreksel wordt de coach opgenomen in het kwaliteitsregister.”
Professionele ontwikkelingen vanuit V-PCN
Komend jaar wil de V-PCN zich inzetten om paardencoaches te kunnen laten doorverwijzen naar behandelaars. Rosa legt uit: ,,Wij diagnosticeren niet maar kunnen wel erkend doorverwijzen naar multidisciplinaire professionele hulpverleners. Paardencoaches zijn geen therapeuten, geen behandelaars, maar hebben wel raakvlakken met deze beroepen. Het gebeurt om de haverklap dat tijdens een sessie met de paarden een verhaal naar buiten komt die de coachee nog nooit met iemand heeft gedeeld. Geweldig als zo’n ontwikkeling bij de coachee plaatsvindt en oude patronen worden doorbroken, maar belangrijk dat de daaropvolgende lijnen helder en bereikbaar zijn. Wanneer zo’n situatie zich voordoet zoals ik in dit voorbeeld schets dat kan er namelijk veel emotie vrijkomen door bijvoorbeeld onverwerkte herinneringen., Om deze fragiele emotionele ontwikkelingen om te leiden naar verwerking, moeten door de juiste professionals worden ingezet en begeleid. Het is goed als een paardencoach deze materie kan herkennen en daarin de persoon naar de juiste ‘behandelaar’ kan doorverwijzen. De V-PCN is momenteel met een aantal deskundigen op dit vlak bezig. Wij willen een specifieke module voor paardencoaches ontwikkelen voor het kunnen en leren verwijzen van hun coachee en het bieden van eventuele nazorg. Ook paardencoaches moeten hierover met elkaar in gesprek blijven en dit ook ventileren, daarom gaat vanaf dit najaar ook een landelijke intervisieclub van start voor de paardencoaches zelf, begeleid door professionals.”
Bedrijfs en beroepsaansprakelijkheidverzekering
Naast de al eerder bevestigde collectieve bedrijfsaansprakelijkheidverzekering maakt de vereniging zich ook hard voor de beroepsaansprakelijkheidverzekering van de professionele paardencoachprofessionals. Deze is bijna gereed. Een goede ontwikkeling meent Olga Hartman. ,,In plaats van dat men ‘versnippert’ een verzekering moet aanvragen is het beter dat het beroep gewoon erkend is en toegang krijgt bij diverse verzekeraars. Onze inschatting is dat begin 2022 ook de paardencoachprofessionals zich beroepsaansprakelijk mogen verzekeren. Tot die tijd kan deze verzekering ook prima via de NOBCO (Nederlandse Orde van Beroeps Coaches) geregeld worden. Maar ons streven is dat onze vereniging dit collectief voor de leden kan organiseren.”
Vergoedingen
Daarnaast merken de woordvoerders van de V-PCN op dat zorgverzekeraars ook interesse hebben in bovenstaande manier van werken. Rosa van Veen: ,,Wij zijn daarover met verschillende partijen in gesprek en wij vertrouwen dat hier spoedig vorderingen te melden zijn. Het zou zeer waardevol zijn dat, door de vereniging getoetste paardencoaches, dit waardevolle werk, dat zeer effectief werkt bij bijvoorbeeld mensen met burn-out-problematieken en kinderen met een ‘rugzakje’, hun belangrijk werk deels vergoed gaan krijgen. Want één ding weten we zeker, coachen met paard mits juist ingezet, werkt zeer doeltreffend, snel en effectief. Binnen één tot drie sessies worden veel mensen tot een positieve gedragsverandering geleid en indien nodig doorverwezen naar de juiste behandelaar. Hierdoor worden mensen ‘echt’ geholpen en gaan zij weer verder met hun leven.”
Cijfers
Paardencoaching is een relatief jonge manier van coaching in de vorm van dierondersteunende interventie. Deze coachingsvorm wordt circa twintig jaar toegepast. Ten opzichte van psychologische stromingen die al honderden jaren onder ons zijn, staat de paardencoaching wellicht nog in de kinderschoenen. Maar door opleidingen, keurmerk en professionalisering zijn er grote slagen gemaakt met aantoonbare positieve resultaten. In Nederland zijn volgens de Kamer van Koophandel circa vijftienhonderd paardencoaches werkzaam.
Tot slot
Rosa stelt tot slot: ,,Paardencoaching is een echt vak. Een professie om mensen verder te helpen. De resultaten van onze leden zijn aantoonbaar. Met unieke methodieken, goed georganiseerde locaties en professionele opleidingen zorgen wij voor groei en ontwikkeling van de leden van V-PCN.”
Meer informatie? Neem contact op via info@v-pcn.nl.